Phim Noir (tiếng Pháp: Noir film, nghĩa là “phim đen”) là một thuật ngữ điện ảnh dùng để mô tả các bộ phim thuộc thể loại hình sự, bí ẩn với bầu không khí u ám, đen tối và thường có các nhân vật phản diện hấp dẫn. Vậy phim Noir là phim gì? Dòng Noir film có gì đặc biệt? Filmmaking.vn sẽ giúp bạn hiểu rõ thông qua 6 bộ phim noir để lại dấu ấn sâu sắc cho khán giả, mang tính biểu tượng trong thế giới điện ảnh!
- Phim Noir phản ảnh hiện thực xã hội những năm thập niên 1930s
Phim Noir là phim gì?
Noir film mang đến cho khán giả những trải nghiệm đặc biệt, đưa họ đến với những cung bậc cảm xúc sâu sắc và tâm lý phức tạp. Vậy phim Noir là phim gì? Có những nét đặc trưng nào về nội dung?
Phim Noir (noir film hay phim đen) là một thể loại phim với tên gọi xuất phát từ các nhà phê bình Pháp. Thể loại phim này khai thác thế giới ngầm của Hollywood sau Thế chiến thứ hai. Phim có sự đan xen giữa chuẩn mực đạo đức, đam mê giới tính và những bí mật tăm tối với tham nhũng, tội ác giết người, buôn bán ma túy,….
Phong cách của Noir film
Những tác phẩm này nổi bật với phong cách riêng là truyền tải quan điểm bi quan, thường xuyên khám phá về tham nhũng và tội ác giết người. Trong khi nhiều bộ phim khác ở thời kỳ này muốn tăng cường tinh thần thì Phim Noir đặt ra những câu hỏi khó khăn và châm biếm về thế giới hậu chiến, tạo nên không khí kinh điển đậm chất hoài nghi và lời thoại sắc bén.
Phim Noir chuyên khai thác những câu chuyện về tội ác, tham nhũng. Những bộ phim Noir thể hiện hoài nghi và thách thức đối với quy ước xã hội, khắc họa một thế giới nơi cái ác không phải lúc nào cũng bị trừng phạt, và công lý thường trở thành một khái niệm mơ hồ.
Sự khác nhau giữa Noir film và Neo-Noir
Noir film xuất hiện từ những năm 1940 đến cuối những năm 1950 còn phim Neo-Noir ra mắt sau những năm 1970. Có thể nói rằng phim Neo-Noir là thể loại phim kế thừa Noir film với các chủ đề, nội dung, phong cách và yếu tố hình ảnh được cách tân hiện đại hơn. Song đi kèm đó thì những nét đặc trưng vẫn được giữ nguyên như không khí u ám, tội lỗi, nham hiểm và vô thực.
Điểm khác biệt lớn nhất là trong khi Noir film thường tập trung vào những nhân vật đen tối và thế giới hậu chiến, Neo-Noir lại mang đến cho khán giả những cảm nhận về khủng hoảng danh tính và vấn đề bộ nhớ. Neo-Noir không bị ràng buộc mà thậm chí trở nên “vô định hình” song vẫn giữ lại tinh thần của phim noir thông qua sự linh hoạt và sáng tạo. Đặc biệt, Neo-Noir thường xuyên chồng chéo với nhiều thể loại khác nhau như hài noir, kinh dị noir hoặc thậm chí là siêu anh hùng noir.
Tham khảo thêm: Các Thể Loại Phim Phổ Biến Trong Vũ Trụ Điện Ảnh Hiện Nay
Sơ lược về lịch sử Noir film
Lịch sử của Noir film bắt nguồn từ những cuốn tiểu thuyết bột giấy đậm chất bí ẩn trong những năm 1930, khi thế giới đang chìm đắm trong lo lắng của Đại suy thoái. Các tác giả nổi tiếng như Raymond Chandler, Dashiell Hammett và James M. Cain đã sáng tạo nên những tác phẩm viễn tưởng về tội ác và thám tử phản anh hùng tạo ra thể loại tiểu thuyết noir độc đáo.
Những câu chuyện này mô tả thế giới thâm đen, thấp thỏm và nguy hiểm. Đây chính xác là những gì khán giả Mỹ đang tìm kiếm vào thời kỳ khó khăn đó. “Một giấc mơ, kỳ lạ, gợi tình, nước đôi, tàn ác…” – Đó là một trong những đánh giá đặc sắc về phim Noir của Raymond Borde và Etienne Chaumetons.
Sau Thế chiến thứ hai, nhận thức về sức hấp dẫn của các bộ phim tội phạm tăng lên, Nhiều hãng phim Hollywood quyết định chuyển thể những câu chuyện tội phạm đen tối từ trang sách thành màn ảnh. Noir film chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ chủ nghĩa biểu hiện Đức, hiện thực thơ ca Pháp và nghệ thuật trang trí, đưa đến cho những bộ phim đen trắng của thập kỷ 1940 và 50 một tâm trạng, góc nhìn và giai điệu riêng biệt.
5 đặc điểm của dòng phim Noir là gì?
Dưới đây là 5 đặc điểm quan trọng giúp định hình dòng phim Noir:
Nam chính hoài nghi, mơ hồ về mặt đạo đức
Nhân vật chính trong noir film thường là những người nam chính, sống trong thế giới đen tối và rối ren. Họ có thể là những thám tử hay những người bị cuốn vào thế giới ngầm, tạo nên các tình tiết đen tối và phức tạp. Nam chính tỏ ra hoài nghi, theo đuổi thuyết định mệnh và thường mang theo một cái nhìn vô cảm, thực dụng và đôi khi là mơ hồ về mặt đạo đức.
Nữ chính lạc lõng, bí ẩn
Nữ chính trong phim noir không kém phần quan trọng. Họ thường là những người phụ nữ lạc lõng, bí ẩn, đen tối và tàn nhẫn. Những nữ chính trong phim Noir thường đóng vai trò quyết định trong việc đẩy nhân vật nam chính vào những tình huống nguy hiểm và khó lường.
Ánh sáng Low-Key
Noir film nổi tiếng với việc sử dụng ánh sáng low-key, tạo nên hiệu ứng chiaroscuro – sự tương phản giữa ánh sáng và bóng tối. Ánh sáng cứng và bóng tối đậm giúp tạo ra một thẩm mỹ độc đáo và hấp dẫn, làm nổi bật sự bí ẩn trong các tác phẩm đen trắng. Điều này giúp tạo nên bối cảnh trong phim luôn u ám, nguy hiểm và khó lường. Phim thường có bối cảnh là thành phố lớn, đầy rẫy tội lỗi với ánh đèn đường phố mờ ảo và mưa phùn tạo nên không khí ẩm ướt và đầy u ám
Hồi tưởng quá khứ
Phim Noir thường xuyên sử dụng kỹ thuật hồi tưởng để mang đến nhiều góc nhìn đa chiều cho tác phẩm. Nhân vật chính thường kể lại những đoạn hồi tưởng, tiết lộ thông tin và cung cấp bối cảnh hoặc góc nhìn mới. Điều này không chỉ làm tăng căng thẳng và hồi hộp, mà còn giúp khán giả hiểu rõ hơn về cốt truyện phức tạp của phim.
Góc Hà Lan
Góc quay nghiêng máy ảnh, hay gọi “góc Hà Lan” thường được sử dụng để chụp theo đường chéo. Điều này tạo ra cảm giác khó chịu, ngụ ý về sự không ổn. Góc Hà Lan có thể làm tăng căng thẳng, tạo nên một không khí lo sợ và làm nổi bật sự bất ổn, là một phần không thể thiếu trong thế giới noir film.
Tham khảo thêm: Tổng Hợp Thuật Ngữ Chuyên Ngành Kịch Bản Quan Trọng Nhất
- Có nhiều bộ phim Noir đã trở thành biểu tượng của thể loại phim này
Top 6 bộ phim noir kinh điển để lại dấu ấn sâu sắc cho khán giả
Phim Noir không chỉ thu hút từ một thể loại duy nhất, mà còn kết hợp nhiều yếu tố khác nhau như kinh dị, khoa học, và ca nhạc. Mỗi tác phẩm Noir film là một giấc mơ đen tối, nơi bóng tối và ánh sáng tạo nên một tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Dưới đây là 6 bộ phim được coi là biểu tượng của dòng phim Noir đình đám.
The Big Sleep (1946)
Đây là bộ phim tuyệt vời chuyển thể từ tiểu thuyết của Raymond Chandler, do đạo diễn Howard Hawks thực hiện. Phim đã đưa khán giả chìm đắm vào thế giới u tối của tội ác và bí mật. Humphrey Bogart thể hiện vai thám tử tư Philip Marlowe một cách xuất sắc, với sự hỗ trợ của Lauren Bacall, tạo nên một trong những cặp đôi điện ảnh huyền thoại. Bộ phim khám phá một loạt vụ giết người, tống tiền và lừa dối, tạo nên một bức tranh tinh tế và hấp dẫn.
The Maltese Falcon (1941)
Phim được đạo diễn bởi John Huston là một tác phẩm điển hình của thể loại noir. Với sự tham gia của Humphrey Bogart trong vai thám tử tư Sam Spade, bộ phim tập trung vào cuộc phiêu lưu tìm kiếm chiếc đồng hồ giấu chết vàng, MacGuffin vô giá. Sự đen tối và mưu mô nổi bật, khiến cho mỗi nhân vật đều là một bí mật và một mảnh ghép quan trọng của câu chuyện. Bộ phim này đã ciment tên tuổi của Bogart là một trong những ngôi sao hàng đầu của thể loại noir.
Double Indemnity (1944)
Billy Wilder đã tạo nên một kiệt tác noir với tên gọi Double Indemnity. Bộ phim khán giả được đưa vào thế giới đen tối của gian lận bảo hiểm, giết người, và tình dục nóng bỏng. Với sự tham gia của Fred MacMurray và Barbara Stanwyck, bộ phim này khám phá một mối tình đầy rủi ro và thâm trầm giữa hai nhân vật chính, trong bối cảnh âm nhạc noir và ánh sáng low-key. Mỗi bước đi trong câu chuyện tạo ra một căng thẳng không ngừng.
The Woman in the Window (1944)
Với đạo diễn tài năng của Fritz Lang, The Woman in the Window với sự tham gia của Edward G. Robinson và Joan Bennett là một hành trình kỳ lạ vào tâm lý tội ác và đau khổ. Bộ phim xoay quanh một giáo sư giết người tình và một cô gái béo, tạo ra một bức tranh kỳ quái và căng thẳng. Phim sử dụng ánh sáng và bóng tối một cách xuất sắc giúp tăng cường không khí u tối và những bí mật đen tối, tạo nên một bức tranh phức tạp.
Laura (1944)
Otto Preminger đã tạo nên một kiệt tác noir với tên gọi Laura, chuyển thể từ tiểu thuyết của Vera Caspary. Bộ phim này không chỉ là một câu chuyện trinh thám mà còn là một bức tranh tinh tế về nền nhạc lôi cuốn và những bí mật đen tối đằng sau vẻ đẹp của nữ chính.
Touch of Evil (1958)
Orson Welles không chỉ là đạo diễn mà còn là diễn viên chính trong Touch of Evil, một trong những tác phẩm noir đỉnh cao của thập kỷ 1950. Bộ phim này khám phá vụ án bắt cóc và tham nhũng trong một thị trấn biên giới, tạo nên một không khí căng thẳng và huyền bí. Welles sử dụng kỹ thuật quay phim độc đáo và ánh sáng low-key để làm nổi bật không gian tối tăm và sự đau đớn trong câu chuyện.
Như vậy, giải đáp cho thắc mắc phim Noir là phim gì. Phim Noir là thể loại phim đưa khán giả đến những thế giới đen tối, lôi cuốn và bí ẩn. Sự kết hợp của nền âm nhạc cuốn hút và ánh sáng low-key, cùng với những nhân vật hoài nghi và môi trường đầy rẫy gian lận, tội ác, làm tình cảm của khán giả chìm đắm vào một không gian đặc biệt.