Trong thế giới điện ảnh, việc hiểu rõ về các góc máy là chìa khóa quan trọng để tạo nên những tác phẩm độc đáo và ấn tượng. Đây không chỉ là nhiệm vụ của bộ phận quay phim mà còn là kỹ năng cơ bản các đạo diễn chuyên nghiệp cần sở hữu. Vậy các góc máy trong quay phim bao gồm những góc nào? Chúng mang lại những giá trị gì cho tác phẩm phim? Thông tin chi tiết hãy để filmmaking giải đáp.
- Các góc máy trong quay phim quan trọng với một dự án điện ảnh
Tầm quan trọng của các góc máy trong quay phim
Góc máy trong quay phim không chỉ là một khía cạnh kỹ thuật mà còn là nền tảng quyết định sức hút của mọi tác phẩm điện ảnh. Góc quay, như một ngôn ngữ riêng, kể một câu chuyện khác biệt. Nó không chỉ đơn thuần là ghi lại hình ảnh, mà còn là người kể chuyện, tạo nên không khí, cảm xúc và suy nghĩ. Khi đúng góc, mọi thứ hiện lên đầy sinh động. Từng cảnh quay trở nên sắc nét và ý nghĩa.
Đặc biệt, lựa chọn góc quay không chỉ ảnh hưởng đến vật thể được quay mà còn thay đổi cách mà khán giả nhìn nhận sự kiện. Một cảnh quay từ góc thấp có thể làm tăng sự uy quyền của một nhân vật, trong khi góc cao lại làm cho họ trở nên nhỏ bé và yếu đuối. Điều này không chỉ là kỹ thuật, mà là sự nắm bắt tâm trạng và thông điệp mà đạo diễn muốn truyền đạt.
Tham khảo thêm: Thuật Ngữ Quay Phim Đạo Diễn Nên Biết Để Chỉ Đạo Set Quay Hiệu Quả
Các góc máy trong quay phim chuyên nghiệp
Dưới đây là các góc máy quay cơ bản nhất mà các nhà làm phim thường sử dụng để tạo ra hiệu ứng và trải nghiệm khác nhau cho khán giả:
Góc quay rộng (Wide shot)
Góc quay rộng, hay Wide Shot tạo ra cái nhìn toàn cảnh với khoảng cách xa. Đây là ngôn ngữ mạnh mẽ để kể chuyện và tạo ra ấn tượng toàn diện trong nghệ thuật điện ảnh.
Ví dụ như bộ phim “The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring.” Trong cảnh mở đầu, góc quay rộng được sử dụng để chiếu toàn cảnh đồi cỏ xanh ngắt và ngôi làng Hobbit xinh đẹp. Điều này không chỉ giới thiệu địa điểm mà còn truyền đạt sự bình yên và hòa mình vào thế giới thần thoại của Middle-earth.
Góc quay rộng cũng là một yếu tố quan trọng trong thể loại phim hành động. Trong “Mad Max: Fury Road,” đạo diễn George Miller sử dụng góc quay rộng để tạo ra những cảnh đua xe điên rồ và hấp dẫn, nơi mà toàn bộ khung cảnh và động tác của các xe đua được nắm bắt một cách hoàn hảo.
Góc quay trung bình (Medium shot)
Góc quay trung bình, hay Medium Shot – Một trong các góc quay phim cơ bản được thực hiện bằng cách đặt máy quay ở một khoảng cách vừa phải với đối tượng, thường từ vai hoặc ngực của diễn viên. Điều này tạo ra một cảm giác gần gũi và tự nhiên, đồng thời cho phép người xem dễ dàng theo dõi hành động và cảm xúc của nhân vật.
Trong các tình huống diễn đạt cảm xúc sâu sắc, góc quay trung bình trở thành một công cụ quan trọng để truyền tải những biểu cảm tinh tế của diễn viên. Ví dụ như bộ phim “The Pursuit of Happyness”, khi nhân vật chính đối diện với những thách thức khó khăn, góc quay trung bình được sử dụng để chụp gần diễn viên, nắm bắt được từng chi tiết biểu cảm của anh ta.
Góc quay trên không (Drone Shot/Aerial Shot/Helicopter Shot)
Góc quay trên không, hay Drone Shot/Aerial Shot/Helicopter Shot thường sử dụng flycam để tạo ra các góc và phối cảnh độc đáo. Điều này mở ra khả năng quay từ những độ cao và góc độ không thể đạt được bằng cách sử dụng máy quay truyền thống.
Ví dụ như bộ phim “The Revenant,” đạo diễn Alejandro González Iñárritu sử dụng góc quay trên không để tái tạo cảnh thiên nhiên hoang sơ và nguyên vẹn của miền Bắc Mỹ. Flycam không chỉ giúp chụp lại toàn cảnh tuyệt vời của địa điểm mà còn tạo ra một trải nghiệm hình ảnh độc đáo và sống động cho khán giả.
Góc quay siêu chân dung (Extreme close-up)
Góc quay siêu chân dung, hay Extreme Close-up, là một kỹ thuật quay phim tập trung vào một phần nhỏ trên khuôn mặt hoặc đôi mắt của diễn viên. Điều này tạo ra một hiệu ứng mạnh mẽ, đưa người xem đến gần những chi tiết tinh tế và tạo ra sự kết nối mạnh mẽ với cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật.
Ví dụ như phim “The Godfather,” đạo diễn Francis Ford Coppola sử dụng góc quay siêu chân dung để chiêm ngưỡng biểu cảm phức tạp của nhân vật Michael Corleone trong những khoảnh khắc quan trọng. Góc quay này không chỉ làm nổi bật sự thay đổi tinh tế trong cảm xúc mà còn tạo ra một cảm giác gần gũi và chân thực.
Góc quay cận cảnh (Close-up shot)
Góc quay cận cảnh, hay Close-up Shot là một trong những góc quay phổ biến, tập trung vào một chi tiết cụ thể như khuôn mặt hoặc bàn tay.
Ví dụ như trong bộ phim “The Social Network,” đạo diễn David Fincher sử dụng góc quay cận cảnh để ghi lại chi tiết những cử chỉ nhỏ của nhân vật Mark Zuckerberg trong những buổi thảo luận. Góc quay này không chỉ làm nổi bật sự tập trung và sự chăm chỉ của nhân vật mà còn tạo ra một cảm giác gần gũi và tương tác với khán giả.
Góc quay thấp (Low Angle Shot)
Góc quay thấp, hay Low Angle Shot là kỹ thuật quay phim thông dụng thường được sử dụng để quay những cảnh cận, tập trung vào nhân vật hoặc đối tượng cụ thể. Điều này không chỉ giúp tạo ra một cái nhìn ấn tượng và mạnh mẽ, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra cảm xúc chân thực cho khán giả.
Ví dụ như phim “The Dark Knight,” đạo diễn Christopher Nolan sử dụng góc quay thấp để làm nổi bật sự uy quyền và sức mạnh của nhân vật Batman. Những cảnh quay nơi Batman xuất hiện từ góc quay thấp không chỉ tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ về sự hùng mạnh của anh ta mà còn tạo ra sự kích thích và hứng thú.
Góc quay cao (High Angle Shot)
Góc máy cao, hay High Angle Shot, là góc quay mang lại cho khán giả cảm giác nhìn từ trên xuống, như một người quan sát từ bên ngoài. Khi sử dụng góc máy cao, đạo diễn có khả năng làm nổi bật sự yếu đuối của nhân vật hay tạo ra áp lực đối với họ.
Ví dụ trong bộ phim “The Shawshank Redemption,” khi nhân vật chính Andy Dufresne đối diện với thế giới tù nhân khắc nghiệt, góc máy cao được sử dụng để làm tăng cảm giác sự yếu đuối và bất lực của anh.
Ngược lại, góc máy cao cũng có thể tạo ra cảm giác hạnh phúc và thư thái. Ví dụ trong “The Sound of Music,” khi Maria đứng trên đỉnh đồi, góc máy cao không chỉ làm nổi bật sự hạnh phúc của nhân vật mà còn truyền đạt cảm giác tự do và an lành của cảnh đẹp xung quanh.
Góc quay nghiêng (Dutch Angle Shot)
Góc quay nghiêng, hay Dutch Angle Shot là kỹ thuật quay phim độc đáo, trong đó máy quay được nghiêng đường chân trời không song song với bề ngang của khung hình, tạo ra một góc nghiêng nhất định so với mặt bên của khung hình. Kỹ thuật này không chỉ tạo ra một cảm giác chuyển động, mà còn khiến cho bộ não của người xem trở nên khó xử lý, tạo nên một không gian bối rối và lo lắng.
Ví dụ như phim “The Third Man,” đạo diễn Carol Reed sử dụng góc quay nghiêng để tăng cường sự bất ổn và hỗn loạn trong các cảnh quay kịch tính. Ví dụ, trong một cảnh đua xe qua các ngõ hẹp của thành phố, góc quay nghiêng tạo ra một cảm giác căng thẳng và sự mất cân bằng.
Góc quay độc giả (Point of view shot)
Góc quay độc giả, hay Point of View (POV) Shot là góc quay cho thấy nhân vật đang nhìn thế giới từ góc nhìn thứ nhất. Máy quay trong trường hợp này đóng vai trò như đôi mắt của nhân vật, và khán giả nhìn thấy những gì diễn viên thấy. Góc quay này thường được sử dụng để làm nổi bật góc nhìn chủ quan, mang lại trải nghiệm chân thực và hấp dẫn cho khán giả.
Ví dụ như phim “The Silence of the Lambs,” đạo diễn Jonathan Demme sử dụng góc quay POV để giữ người xem trong tâm trạng lo sợ và lo lắng khi theo dõi nhân vật Clarice Starling trong các cảnh điều tra. Góc quay này không chỉ tạo ra sự kích thích mà còn làm tăng cường sự liên kết giữa khán giả và nhân vật chính.
Quay toàn cảnh (Establishing Shot)
Góc quay toàn cảnh, hay Establishing Shot thường xuất hiện ở đầu của một cảnh để giới thiệu địa điểm và xác định bối cảnh cho người xem. Đây là một cú nhấn mạnh ở đầu của mỗi cảnh để khán giả biết rõ nơi diễn ra câu chuyện.
Ví dụ như phim “The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring,” đạo diễn Peter Jackson sử dụng góc quay toàn cảnh để mô tả vùng đất huyền bí và quy mô của thế giới Middle-earth. Cảnh quay mở đầu với tầm nhìn rộng từ trên cao giúp khán giả hiểu rõ nơi mà hành trình của nhân vật sẽ diễn ra.
Cảnh theo nhân vật và cú máy dài (Tracking Shots and Long Takes)
Cảnh theo nhân vật và cú máy dài, hay Tracking Shots and Long Takes, là một kỹ thuật quay phim trong đó máy quay di chuyển theo nhân vật hoặc trong một khung cảnh mà không có sự cắt giảm hay sự ngắt quãng. Đây là một cú nhấn mạnh sự liên kết giữa khán giả và nhân vật, tạo ra trải nghiệm chân thực và tương tác đặc biệt.
Ví dụ như bộ phim “Birdman,” đạo diễn Alejandro G. Iñárritu sử dụng cảnh theo nhân vật và cú máy dài để tạo ra ấn tượng của việc diễn viên Riggan Thomson di chuyển liên tục trong các hậu trường của một buổi diễn. Cú máy dài không chỉ giúp tái tạo không gian thực tế mà còn tăng cường sự liên kết giữa khán giả và nhân vật chính.
Góc quay cảnh chèn (Cutaway Shots)
Góc quay cảnh chèn, hay Cutaway Shots, là một trong các cú máy trong quay phim phổ biến nhất. Góc quay này thường được sử dụng để chuyển đổi từ một ngữ cảnh hoặc hành động chính sang một sự kiện phụ hoặc phản ứng của nhân vật. Đây là một cách để tạo sự đa dạng và cung cấp thông tin bổ sung trong quá trình diễn tả câu chuyện.
Ví dụ như phim “The Godfather,” đạo diễn Francis Ford Coppola sử dụng góc quay cảnh chèn để thể hiện những biểu cảm và phản ứng của các nhân vật phụ trong các tình huống quan trọng. Khi một quyết định quan trọng được đưa ra, các cảnh chèn giúp tăng cường sự hiểu biết của khán giả về cảm xúc và động lực của nhân vật.
Tham khảo thêm: Biên kịch và đạo diễn – Bạn phù hợp với công việc nào?
Học cách áp dụng các góc máy trong quay phim ở đâu?
Góc máy quay, độ phóng đại, chuyển cảnh, chuyển góc, điều chỉnh ánh sáng,…. là những kỹ thuật quay phim quan trọng trong quá trình làm phim mà tổ quay phim cần nắm rõ nhằm mang đến những cảnh quay chất lượng và thẩm mỹ nhất. Bạn có thể học được những kỹ thuật này thông qua sách vở, tài liệu, các khóa học chuyên về quay phim,…
Nếu bạn là một đạo diễn, bạn có thể không cần phải biết cách thực hiện những kỹ thuật đấy vì bạn có đội ngũ hỗ trợ trong quá trình làm phim. Tuy nhiên, cách tư duy về những góc máy quay, đánh giá góc máy quay tốt hay chưa, cách truyền tải ý tưởng và tầm nhìn vào góc quay,… là những điều bạn cần có để quyết định chất lượng nghệ thuật của bộ phim.
Việc học tư duy áp dụng các góc máy trong quay phim là cần thiết đối với những người làm nghề đạo diễn để tối ưu hóa chính tác phẩm phim của mình. Ví dụ, bạn cần phải biết rằng góc máy quay cao áp dụng cho những cảnh quay nhằm làm nổi bật sự yếu đuối của nhân vật. Tuy nhiên, dùng cho khoảnh khắc nào thì hợp lý mang lại hiệu ứng sống động và ấn tượng nhất cho khán giả?
Tất cả sẽ được giải đáp trong khóa học của đạo diễn – NSƯT Bùi Tuấn Dũng thông qua [KHÓA HỌC ĐẠO DIỄN].
Khóa học này không chỉ là một cơ hội để học hỏi kỹ năng quay phim mà còn là một hành trình khám phá về nghệ thuật sáng tạo. Trong khóa học này, đạo diễn chia sẻ những bí quyết và chi tiết quan trọng về cách áp dụng góc máy để làm cho mỗi cảnh quay trở nên sống động và ý nghĩa.
Đi kèm đó là cách tưởng tượng và kể câu chuyện hấp dẫn, đến gần được với cảm xúc của khán giả, nhà sản xuất, nhà đầu tư,… Đặc biệt, với khóa học đạo diễn của NSƯT Bùi Tuấn Dũng, bạn còn có cơ hội tham gia trực tiếp vào quá trình làm các dự án phim của ông. Đây là cơ hội tuyệt vời cho bạn thực hành và tích lũy kinh nghiệm cho chính mình khi làm nghề.
Trên đây là thông tin về các góc máy trong quay phim phổ biến nhất trong các tác phẩm điện ảnh. Góc máy mở ra một thế giới mới, tạo nên sự tương tác và kết nối giữa khán giả và nội dung. Chúng có thể tạo ra cảm giác căng thẳng, hứng thú, hoặc thậm chí là sự chán chường. Điều này là do mỗi góc máy mang đến một góc nhìn và cảm xúc khác nhau.
